Tradicionalne Srpsko-slovačke svečanosti održaće se danas u okviru kompleksa Češko-slovačkog vojnog groblja u Kragujevcu, u znak sećanja na slovačke vojnike koji su streljani 1918. godine posle pobune protiv austrougraskih oficira. Kako je saopštio Sektor za boračko-invalidsku zaštitu Ministarstva rada i socijalne politike, u ceremoniji polaganja venaca učestvovaće predstavnici tog i ministarstva odbrane, Grada Kragujevca, kao i diplomatski predstavnici Republike Slovačke u Srbiji.
Svečanosti će se održati u 12 časova.
U poslednjoj godini Prvog svetskog rata izbila je pobuna vojnika 71. Austro-ugarskog trenčinskog pešadijskog puka u kome je bilo najviše Slovaka i Čeha.
Vojnici ovog puka stigli su u Kragujevac iz Rusije nakon potpisivanja Brestlitovskog mira 1918. godine. Oni su bili pod snažnim uticajem Oktobarske revolucije tako da su ustali protiv svojih starešina.
Zbog takvog čina suđeno im je prekim sudom, a zatim su na Stanovljanskim poljima i streljani 21. juna 1918. godine.
Ideja o potrebi izgradnje memorijalnog kompleksa objavljena je u junu 1922. godine. Pokrenuli su je Nikola Stevanović, tadašnji načelnik Službe vojne muzike i onovremeni izaslanik odbrane Čehoslovačke republike u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca potpukovnik Miliher.
Izgradnja je počela 1924. godine kada je podignut spomenik isklesan od belog mermera, na čijem se vrhu nalazi bronzana figura orla raširenih krila. Na spomeniku je urezan, u crno obojen, krst ispod koga se nalazi tekst: "Spomenik miloj braći Čehoslovacima streljanim u pobuni 21. juna 1918. godine u Kragujevcu".
Memorijalni kompleks čehoslovačkog vojnog groblja na Stanovljanskim poljima u Kragujevcu svečano je otkriven 28. septembra 1924. godine u prisustvu visokih predstavnika Vlada Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Čehoslovačke republike i roditelja i porodica stradalih.
Pored ostalih, istorijsko podsećanje na sam događaj pobune pripadnika 71. austro-ugarskog trenčinskog pešadijskog puka u Kragujevcu održao je znameniti Milivoje Pavlović, profesor Gimnazije u Kragujevcu, koji je i sam tragično stradao 21. oktobra 1941. godine u Šumaricama kao jedna od mnogobrojnih žrtava nemačke odmazde.
Od 2005. godine sredstvima Ministarstva rada i socijalne politike Zavod za zaštitu spomenika kulture - Kragujevac realizovao je više faza restauratorsko-konzervatorskih radova čiji je cilj bio sveobuhvatna zaštita ovog važnog lokaliteta.
Dodatni radovi manjeg obima realizovani su 2007. godine sredstvima slovačke strane koja je pokazala interesovanje za obnovu i redovno održavanje ovog vojnog memorijala, navedeno je u saopštenju.
Izvor: RTV
